Psikolog Kübra Kazmacı; Affetmek neden bu kadar önemli?

Klinik Psikolog ve Uzman Psikolog Sıdıka Kübra Kazmacı açıklamasında; “Kafanızda çevirip tekrar ve tekrar canlandırdığınız anılar, olaylar mı var? Bir türlü unutamıyorum, acım hafiflemiyor, hala çok öfkeliyim mi diyorsunuz? Tamam, geçti bunu çoktan aştım, her şey yolundaymış gibi davranıyorum ama hala yolunda gitmeyen bazı şeyler var diye mi düşünüyorsunuz? Bazı durumlarda, yıllar önce yaşamanıza rağmen olayların size yaşattığı hissiyat hala çok taze olabiliyor. Peki, bunun nedeni ne?

Bir tartışma ya da kötü bir olay yaşadığınızda ve hemen bu durumu atlatamadığınızda, çevrenizden unut artık, bir büyüklük yap, aman takma kafana gibi yorumlar duymuş olabilirsiniz. Hâlbuki bu söylemler bize yardımcı olmaz. Mesele unutmak değildir çünkü mesele affetmektir.

Unutmak ve affetmek iç içe geçmiş kavramlar olarak karşımıza çıkabiliyor ve çoğu insan tarafından karıştırılabiliyor. “Affedebildin mi” sorusuna “ben unutmak istemiyorum ki” gibi cevaplar verilebiliyor. Aslında çok farklı kavramlar ve affetmek unutmak anlamına gelmiyor.

Psikoloji literatürüne yakın geçmişimizde girmiş olan affetme kavramı, sanıldığının aksine pek çok açıdan çok önemli olabilir hayatımızda. Yapılan pek çok bilimsel çalışmanın ardından hala tek bir affetme tanımına ulaşılamamıştır. Bu tanımın, toplumdan topluma, olaydan olaya hatta kişiden kişiye göre bile değişiklik gösterdiği ispatlanmıştır. Affetmeyi arttıran faktörler aşağıdaki gibi sınıflandırılabilir.

‘Sosyal-bilişsel faktörler (Empati, kişinin tutumu), Hataya bağlı faktörler (Hatanın ciddiyeti, özür dilemenin sıklığı), İlişkisel faktörler (Bağlılık, yakınlık), Kişisel Faktörler (Kişilik özellikleri, dini görüş)’

Affetmeyi etkileyen faktörlerin yanı sıra, affedip affetmemenin insan üzerindeki etkisi de bu konseptin önemini vurgular nitelikte.  Affedememek/Affetmemek kanıtlanmış pek çok negatif etkiye sahip. Bunlardan birkaçı şu şekilde listelenebilir;

‘Öfke kontrol problemleri, Depresyon, Kaygı bozukluğu, Stres kaynaklı kronik hastalıklar, Kendinden/diğer insanlardan nefret etme duygusu’

Peki ya affederseniz sizin üzerinizde ne gibi etkileri olur? Yapılan araştırmalar, affetmek ve insan üzerindeki pozitif etkileri arasındaki ilişkiyi ispatlamışlardır. Affetmenin faydaları aşağıdaki şekilde sıralanabilir.

‘Duygu durumunuzu pozitif etkiler, Fiziksel ve zihinsel sağlığınızı güçlendirir, Kişisel gücü arttırır, Sosyal ilişkilerinizi kuvvetlendirir, Pozitif aile ortamına olanak sağlar, Evlilikteki tatmin oranını arttırır, Stresi ve negatif etkilerini azaltır’

Her ne kadar hafife alınan bir kavram olsa dahi, affetmenin ispatlanmış daha pek çok etkisi mevcut. Aynı zamanda araştırmalar, kişinin geçmişte affedemediği şeyler/kişiler varsa, bunun şu andaki romantik ilişkisini etkileyeceği gibi, affedemediği kişiden bağımsız olarak yeni kuracağı başka insanlarla olan ilişkilerini bile etkileyeceğini göstermektedir. Yani affedemediğimiz insanı hayatımızdan çıkarsak bile, affetme gerçekleşmediği için bu durumun üzerimizdeki negatif etkilerinin sürmesinin yanı sıra, aynı zamanda kurmaya çalıştığımız yeni ilişkileri de olumsuz etkilemekte.

Sırf bu nedenle Dünyanın dört bir yanında affetme terapileri çok popüler. Duygularımızı bastırıp, görmezden gelmek yerine bir uzmandan yardım almak, deneyimlediğiniz olumsuzlukları azaltmakla kalmayıp, daha sağlıklı ve pozitif ilişkiler kumanıza da katkı sağlayacaktır” şeklinde değerlendirmelerde bulundu.